1 trong những cái dở của nhiều người là gắn việc luyện tập của mình với 1 số bài tập buộc phải có trong chương trình. Không ít lần tôi tình cờ bắt gặp 1 bạn huấn luyện viên hướng dẫn khách hàng với tư tưởng: khi thiết kế 1 giáo án tậ, dù cho nam giới hay nữ giới, cho người trẻ hay người già, cho mục tiêu hình thể hay mục tiêu sức khoẻ … thì sẽ đều phải có những bài tập cố định, đây thường gọi là những bài tập nền tảng (fundamental) hay bài tập lớn (big lifts) và buộc khách hàng phải thành thục những bài tập này hoàn hảo, tăng mức tạ liên tục theo thời gian.
ĐỪNG CỨNG NHẮT TRONG MỌI VẤN ĐỀ
Tháo bỏ quan điểm cứng nhắc trong huấn luyện khách hàng
Tôi không hề có ý nói cách làm này là sai lầm nhưng ở đây rõ ràng có sự nhầm lẫn giữa nguyên tắc luyện tập và phương pháp luyện tập. Trong luyện tập có 1 số nguyên tắc cơ bản mà mỗi người tập khoa học và huấn luyện viên cần biết là:
+ Nguyên tắc đặc thù: bạn gây thử thách lên cơ thể thế nào thì cơ thể bạn phát triển để đáp ứng với thử thách ấy.
+ Nguyên tắc quá tải: để tiến bộ hơn bạn cần thử thách cơ thể mình nhiều hơn mức nó đã làm quen.
+ Nguyên tắc về hồi phục: sự tăng trưởng sẽ diễn ra trong quá trình hồi phục, cơ thể bạn khắc phục các tổn thương và tăng trưởng để đương đầu với stress tốt hơn.
+ Nguyên tắc đảo ngược: mạn không luyện tập nữa thì những thành quả bạn nhận được sẽ mất dần đi.
+ Nguyên tắc cá nhân hoá: mỗi người có 1 mục tiêu, thể trạng, sở thích, vấn đề khác nhau, không thể lấy 1 phương pháp tập áp dụng cho tất cả mọi người trên đời.
Đó là những nguyên tắc cơ bản cần tuân thủ để có được sự tiến bộ, đương nhiên quan trọng hàng đầu là nguyên tắc đăc thù, bạn không thể tăng sức mạnh hiệu quả bằng việc tập các bài sức bền, do chúng gây thách thức lên cơ thể theo những cách khác nhau và đòi hỏi cần có để luyện tập tốt hai bộ môn cũng khác nhau. Cũng như thế, giữa tập để tăng sức mạnh và tập để tăng trưởng cơ bắp, mặc dù có quan hệ với nhau, cơ bắp lớn hơn sẽ giúp bạn khoẻ hơn, và tăng được sức mạnh giúp bạn tập được nặng hơn và tạo ra kích thích lớn hơn cho cơ bắp phát triển. Nhưng giữa hai mục tiêu này vẫn có những sự khác biệt nhất định.
Vậy nên nguyên tắc là cái bạn cần tuân thủ, nguyên tắc tập luyện phù hợp với mục tiêu bạn hướng đến thì bạn sẽ có thành quả mong muốn. Dựa trên các nguyên tắc đó chúng ta sẽ xây dựng nên phương pháp luyện tập - mà các bạn hay gọi là giáo án - và như thế, lựa chọn bài tập và số set x rep chỉ là những yếu tố bên trong phương pháp, chúng là những dụng cụ. Như bạn thấy trong đời sống, sẽ có những dụng cụ thực hiện được nhiều mục đích, 1 mục đích có nhiều dụng cụ có thể giúp ta thực hiện, nhưng có 1 số dụng cụ thì tốt hơn dụng cụ khác.
Ví dụ, nếu như bạn muốn cắt 1 tờ giấy, bạn có thể dùng kéo cắt râu, kéo cắt thủ công, kéo nhà bếp để cắt, cả 3 loại dụng cụ đều thực hiện được mục tiêu, nhưng chúng không chắc dùng đúng mục đích mình được thiết kế ra. Vậy nên trong luyện tập cũng vậy, nếu như khách hàng của bạn không thể tập hoặc không cần tập 1 bài tập nào, dù có là bài nền tảng hay bài lớn thì cũng không bắt buộc là, không tập chúng sẽ không có kết quả, hay không có kết quả tốt.
Xin đừng hiểu nhầm từ bài nền tảng mà tôi đang nói ở đây, ý tôi là việc gắn cụ thể tên 1 bài tập. Còn chúng ta có những chuyển động nền tảng như mình từng share không lâu là: Squat, Hip hinge, Push, Pull, Lunge, Rotation … tuỳ quan điểm và góc nhìn mỗi người. Tuy nhiên, để thực hiện tập cho chuyển động Squat ta có rất nhiều loại bài tập (biến thể) như Box Squat, Back Squat, Front Squat, Zercher Squat, Dumbbell Squat, Cable Squat … Và các chuyển động nền tảng khác cũng vậy.
Điều Phương muốn chia sẻ ở đây là các bạn PT đừng nên bó cứng tư duy của mình vào 1 cách thức nhất định. Thường các bạn sẽ cho khách hàng tập theo đúng cái mình muốn tập, và việc bạn có ưa thích 1 triết lí tập nào chẳng có gì là không đúng cả, nhưng khách hàng của bạn có cần, và có thể thực hiện được gíáo án mà bạn thích hay không? Nếu bạn huấn luyện cho 1 khách hàng nữ, liệu bạn có nên tập cho họ 1 giáo án giống hệt của nam giới không?
Khi bạn hiểu ra được sự khác biệt giữa nguyên tắc luyện tập và phương pháp luyện tập và mở rộng góc nhìn ra bạn sẽ có được sự linh hoạt và hiệu quả mà huấn luyện viên chuyên nghiệp cần có.
Đó là quan điểm của tôi, còn bạn thì sao?
