NGUYÊN TẮC KHẮC PHỤC CHẤN THƯƠNG KHỚP
Hôm trước đi tập tình cờ mình nhìn thấy hình ảnh dưới đây, nó tượng trưng rất chính xác cho nguyên tắc phục hồi tổn thương khớp mà mình luôn chia sẻ và hướng dẫn cho mọi người.
Nguyên tắc khắc phục chấn thương khớp
Tại sao cái cây trong ảnh lại cần có chân chống? Không khó để bạn trả lời: vì bản thân nó không tự đứng vững được hay nó không thể bám chắc vào đất như cây khác. Khi khớp của bạn bị tổn thương do tai nạn, do tập quá sức, hay vận động sai tư thế ... gây trật khớp vai hay cổ tay thì chúng cũng sẽ mất đi độ vững (stability) như vậy.
Độ vững của khớp như American Council on Exercise (ACE) định nghĩa là khả năng giữ hoặc kiểm soát cử động hay vị trí của khớp hoặc bạn có thể hiểu nó là khả năng chống lại cử động không mong muốn cho khớp. Độ vững này có được nhờ có cấu trúc xung quanh khớp.
Chấn thương khớp
Điều gì xảy ra khi khớp không đủ vững? Thử tưởng tượng khớp nằm ở bản lề cửa ra vào nhà bạn mà bị bung vít thì sẽ ra sao, khớp trên người bạn cũng sẽ như vậy. Thứ khác là, khớp của bạn có khả năng tự bình phục (có thể không hoàn toàn) còn khớp cửa thì không, khớp ở cửa dễ thay cái mới, khớp bạn thì không.
Cấu trúc mang lại độ vững cho khớp bao gồm phần tĩnh (dây chằng...), phần động (cơ bắp). Khi bị tổn thương giả sử như giãn dây chằng (thường gặp) tức là phần cấu trúc tĩnh bị mất chức năng. Phải nhắc lại một điều, các phần này hồi phục rất chậm (tính bằng tháng) không như cơ bắp có thể phục hồi sau vài ngày và nhiều lúc không thể phục hồi lại nguyên trạng, lúc này để giữ cho khớp ổn định, cấu trúc động sẽ cần khoẻ hơn để thực hiện thay chức năng cho chúng. Giống như cái cây con cần chân chống kia vậy. Tức là bạn phải khéo léo tập sao cho khớp không tiếp tục bị hư tổn thêm và phát triển các cơ bắp quan trọng để lấy lại độ vững cho khớp.
Ví dụ, nếu như bạn bị thoát vị đĩa đệm thì bạn phải thiết kế việc tập sao cho không gây quá nhiều lực nén lên xương sống mà vẫn tập được cho các vùng core, mông, lưng trên ... Lưu ý, vì khớp khi bạn tổn thương sẽ rất mỏng manh nên những bài tập vốn dĩ rất an toàn cho cơ thể sẽ trở nên nguy hiểm khi khớp mất độ vững như Deadlift, Back extension với tổn thương lưng, Barbell bench press với cổ tay, khuỷu tay, vai ...
